ایران طی دهه اخیر به یکی از کشورهای مطرح صادرکننده میگو در منطقه تبدیل شده است. تولید سالانه بیش از 45 هزار تن میگو و صادرات بخش قابل توجهی از آن به بازارهای جهانی این محصول را به ارزآور پرسود برای اقتصاد کشور بدل کرده است. بازار جهانی میگو تا سال 2025 رشد سالانه بیش از 6 درصد را تجربه خواهد کرد و ایران جزو 12 کشور برتر تولیدکننده قرار دارد.
آمار و وضعیت فعلی بازار صادرات میگو ایران
تولید داخلی: حدود 45 تا 68 هزار تن میگو در سال.
صادرات سالانه: بین 37 تا 57 هزار تن، با ارزش حدود 150 تا 180 میلیون دلار.
مقاصد صادراتی: چین، روسیه، امارات، کشورهای اروپایی، عراق، اسپانیا، فرانسه، ترکیه و کشورهای جنوب شرق آسیا و حاشیه خلیج فارس.
سهم ایران در صادرات: ایران 1.04 درصد سهم تولید جهانی میگو را دارد و 70 الی 90 درصد تولید به صادرات اختصاص می‌یابد.
رشد بازار: طی سال‌های 1401 و 1402 صادرات ایران 22 و 35 درصد رشد داشته و چشم‌انداز توسعه قوی است.
فرصت‌های صادرات میگو ایران
افزایش مستمر تقاضا در بازار جهانی: رشد جمعیت، تغییر الگوی غذایی و گرایش به غذاهای دریایی صادرات میگو را پررونق کرده است.
تنوع مقاصد صادراتی: ایران با بیش از 21 کشور هدف، توانسته است ریسک بازار را کاهش دهد و مشتریان مختلفی جذب کند.
محبوبیت میگو ایرانی: کیفیت خوب، طعم منحصر به فرد و استانداردهای تولید ایرانی باعث محبوبیت زیاد در بازارهای چین، روسیه و امارات شده است.
پتانسیل ارزآوری بالا: صادرات میگو نقش پررنگی در افزایش درآمد غیرنفتی، اشتغال و توسعه مناطق ساحلی ایفا می‌کند.
برنامه توسعه بازار: سازمان شیلات ایران برنامه‌ریزی جدی برای افزایش تولید و صادرات تا 160 هزار تن در افق 1404 دارد.
امکان فروش مستقیم و همکاری با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی: افزایش تقاضای برندهای جهانی برای میگو ایران فرصت طلایی صادرات ایجاد کرده است.
چالش‌های صادرات میگو ایران
استانداردهای بهداشتی و کنترل کیفیت: بازارهای هدف، به‌ویژه کشورهای اروپایی و چین، حساسیت زیادی نسبت به کیفیت، سلامت و بسته‌بندی میگو دارند.
حمل و نقل و زنجیره سرد: حساسیت بالا محصول، هزینه بالای حمل‌ونقل دریایی و هوایی و لزوم حفظ شرایط دمایی، هرگونه نقص در زنجیره سرد منجر به فساد و افت ارزش میگو می‌شود.
رقابت شدید بین‌المللی: حضور رقبای بزرگ مانند هند، تایلند و ویتنام در بازار جهانی چالش اصلی برای توسعه سهم ایران است.
حمایت ناکافی و مشکلات زیرساختی: بروکراسی اداری، عدم تسهیلات مالی کافی، محدودیت‌های بانکی و ضعف زیرساخت‌های صادراتی و فرآوری، مانعی برای رشد پایدار است.
محدودیت‌های تحریم و مشکلات نقل‌وانتقال ارز: تحریم‌ها، محدودیت‌های بانکی و تبادلات مالی بین‌المللی برای صادرکنندگان ایرانی مشکل‌ساز شده است.
بیماری‌های رایج میگو و بحران‌های زیستی: مدیریت بهداشت مزارع و کنترل بیماری‌های میگو از چالش‌های مهم پایداری صادرات است.
راهکارهای افزایش موفقیت صادرات میگو
- سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سردخانه و حمل‌ونقل تخصصی
- ارتقای کنترل کیفیت و استانداردها مطابق الزامات بازار جهانی
- تنوع‌بخشی بازارهای هدف و تقویت بازاریابی بین‌المللی
- افزایش تعامل و همکاری بین تولیدکنندگان و صادرکنندگان
- برنامه‌ریزی آموزشی و حمایت دولتی برای تسهیل صادرات
جمع‌بندی
صادرات میگو ایران علی‌رغم برخی چالش‌ها، فرصت‌های ارزشمندی را در اقتصاد غیرنفتی کشور رقم زده است. با وجود رشد تقاضا، تنوع مقصد و محبوبیت محصول ایرانی، مشکلاتی نظیر حمل و نقل، استانداردهای سختگیرانه، رقابت جهانی، و محدودیت‌های بانکی باید مدیریت شوند. با سرمایه‌گذاری و ارتقای فرآوری و کیفیت صادرات میگو، ایران می‌تواند سهم بیشتری از بازار جهانی را تصاحب کند و درآمد ارزی پایدار ایجاد نماید.
مقالات مرتبط:
طرح توجیهی پرورش میگو (تحلیل و بررسی هزینه ها، درآمد، سود، بازگشت سرمایه و …)
نحوه انتخاب بهترین محل احداث مزرعه میگو (شرایط اقلیمی و جغرافیایی)
